Ողջո՜ւյն, այսօրվա նյութը բաղկացած է 2 մասից և անդրադառնում է 2 թեմայի՝

1․ Աճը դեպի զարգացած երկիր

Կարդալու ժամանակը՝ 15 րոպե

2․ Աճի գլոբալ պատկերը

Կարդալու ժամանակը՝ 5 րոպե

2012 թվականին Էֆոսա Օջոմոն Նիգերիայում էր և աշխատում էր գյուղական վայրեր մաքուր ջուր բերելու համար հորեր կառուցող ընկերության հետ: Այնուամենայնիվ, այս հորերից շատերը դադարեցին աշխատել, քանի որ ոչ ոք չկար դրանց մասին հոգ տանելու կամ ջրի որակը ստուգելու համար: Տեղական համայնքը պատրաստ չէր աջակցել այս փոփոխությանը։ Այս փորձառությունը Էֆոսային և նրա գործընկերներին՝ Քլեյթոն Քրիստենսենին և Կարեն Դիլոնին ստիպեց մտածել համայնքների աճին օգնելու նոր միջոցի մասին, որի մասին նրանք գրել են «Բարգավաճման պարադոքս» գրքում:

Նրանք հասկացան, որ չնայած մեծ գումարներ և օգնություն են գնում զարգացող երկրներ, դրանցից շատերը դեռևս աղքատ են: Ինչո՞ւ։

Դա պայմանավորված է նրանով, որ օգնությունը և ջրհորների նման նախագծերը տրվում են առանց համակարգ ստեղծելու, որը թույլ է տալիս մարդկանց ինքնուրույն հոգ տանել դրանց մասին: Սա նման է Հայաստանի իրավիճակին, որտեղ երբեմն արտաքին ֆինանսական աջակցությունը փորձում է օգնել, բայց հաճախ երկարատև աճի չի հանգեցնում, քանի որ տեղական համայնքը լիովին պատրաստ չէ պահպանել փոփոխությունները:
«Բարգավաճման պարադոքս»-ը առաջարկում է լուծում՝ շուկա ստեղծող նորարարություն: Սա այն դեպքում, երբ նոր ապրանքներ կամ ծառայություններ են ստեղծվում այն ​​մարդկանց համար, ովքեր նախկինում չէին կարող իրենց թույլ տալ: Այս նորամուծությունները ոչ միայն ժամանակավոր լուծումներ չեն, այլ աշխատատեղեր են ստեղծում, օգնում են տեղական բիզնեսին զարգանալ և հիմք են ստեղծում երկարաժամկետ հաջողության համար:

Ահա մի օրինակ՝

Պատկերացրե'ք մի քաղաք առանց մաքուր ջրի: Ամեն օր ջրի շշեր բաժանելու փոխարեն, ինչ-որ մեկը հորինում է էժան, հեշտ օգտագործման ջրի զտիչ (ֆիլտր), որը բոլորը կարող են գնել: Այժմ մարդիկ կարող են ինքնուրույն ստանալ մաքուր ջուր, աշխատատեղեր են բացվում ֆիլտրերը պատրաստողների և վաճառողների համար, և տեղական տնտեսությունը ուժեղանում է:

Այս գաղափարի իրական օրինակներից մեկը Մո Իբրահիմն է, ով բջջային հեռախոսներ բերեց Աֆրիկա:

Այս աշխատանքը կատարելու համար նրանք կառուցեցին բջջային աշտարակներ և ցանցեր՝ այդ ընթացքում ստեղծելով միլիոնավոր աշխատատեղեր: Մեկ այլ օրինակ այն է, թե ինչպես է Tolaram Group-ը Նիգերիայում ներմուծել արագ պատրաստման լապշա: Նրանք պարզապես լապշա չէին վաճառում, նրանք կառուցում էին գործարաններ, էլեկտրակայան և նույնիսկ ջրի մաքրման կայաններ՝ օգնելով ամբողջ համայնքին աճել:

Մի խոսքով, շուկա ստեղծող նորարարությունը մարդկանց միայն չի տալիս այն, ինչ կարիքնը նրանք ունեն, այլ օգնում է նրանց ավելի լավ ապագա կառուցել իրենց համար:

1961 թվականին Հարավային Կորեան լուրջ դժվարությունների մեջ էր։ Երկիրը տառապում էր Կորեական պատերազմի հետևանքներից, աղքատությունից և անկայունությունից: Գեներալ Պակ Չունգ Հին և նրա զորախումբը նոր էին իրենց վերահսկողության տակ վերցրել երկիրը, որը դեռ կախված էր արտաքին օգնությունից, հատկապես ԱՄՆ-ից: Հարավային Կորեայի կառավարությունը լի էր կոռուպցիայով: Ինչ-որ բան պետք է փոխվեր:

Գեներալ Պակի կառավարությունը որոշեց կենտրոնանալ երկրի բարելավման համար երեք հիմնական բանի վրա՝

• արդյունաբերականացում,
• հողային բարեփոխումներ, և
• կրթություն

Նրանք այս ռազմավարությունն անվանեցին «ինդուստրիալացում ուսուցման միջոցով»։

Նոր տեխնոլոգիաներ հորինելու փոխարեն նրանք որոշեցին կրկնօրինակել և կատարելագործել գոյություն ունեցողները այլ երկրներից։ Կառավարությունը նաև աջակցեց մեծ ընտանեկան ընկերություններին, որոնք կոչվում են չեբոլներ (chaebol), ինչպիսիք են Samsung-ը, Hyundai-ն և LG-ն: Այս ընկերությունները սկսեցին արտադրել պարզ ապրանքներ (օրինակ՝ տեքստիլ), բայց շուտով նրանք անցան ավելի առաջադեմ իրերի, ինչպիսիք են էլեկտրոնիկան և մեքենաները:

Պակի ծրագրի մեկ այլ մաս էր Նոր գյուղական շարժումը (Saemaul Undong-ը), որը կենտրոնացած էր գյուղական վայրերում մարդկանց կյանքը ավելի լավը դարձնելու վրա: Նրանք կառուցեցին ճանապարհներ, բարեկարգեցին տները և համոզվեցին, որ հողը ավելի արդարացիորեն բաժանվի ֆերմերների միջև: Միևնույն ժամանակ, կառավարությունը մեծ ներդրումներ կատարեց կրթության մեջ՝ ստեղծելով աշխատուժ՝ արդյունաբերական աճին անհրաժեշտ հմտություններով աջակցելու համար:

Այսօր Հարավային Կորեան աշխարհի 10-րդ խոշոր տնտեսությունն է։ Այս փոխակերպումը կոչվում է Հրաշք Հան գետի վրա՝ ցույց տալով, թե ինչպես ուժեղ առաջնորդությունն ու խելացի պլանավորումը Հարավային Կորեան աղքատ երկրից վերածեցին աշխարհի ամենահարուստ տնտեսություններից մեկի:

Արդյունքները զարմանալի էին։ Հարավային Կորեայի արտահանումը 1961 թվականին ընդամենը 42 միլիոն դոլարից աճել է մինչև 10 միլիարդ դոլար մինչև 1977 թվականը: ԱՄՆ-ի ֆինանսական օգնությունը և Ճապոնիայի հետ ամուր կապերը նույնպես նպաստեցին տնտեսության զարգացմանը: 1970-ականների վերջին Հարավային Կորեան ամբողջովին վերածվել էր արագ զարգացող տնտեսության:

2000-ականների սկզբին Սինգապուրն արդեն ուժեղ տնտեսություն էր՝ հայտնի իր լավ կառավարությամբ և ժամանակակից ենթակառուցվածքներով: Սակայն, երկիրը կանգնած էր մարտահրավերի առաջ՝ համաշխարհային դաշտում մրցունակ մնալու համար նրան ավելի շատ նորարարություն էր անհրաժեշտ: Սինգապուրի առաջնորդները, ներառյալ վարչապետ Լի Սյեն Լունը, տեսան, որ ձեռներեցության խրախուսումը կօգնի տնտեսությունն ավելի բազմազան և ճկուն դարձնել: Նոր բիզնեսները նշանակում են նոր արդյունաբերություններ, ավելի շատ աշխատատեղեր և ավելի մեծ նորարարություն:

Բայց նոր բիզնես սկսելը կարող է դժվար և թանկ լինել: Բիզնեսի խոշոր ծախսերից մեկը հարկերն են։ Հարկը գումար է, որը մարդիկ և ընկերությունները պետք է վճարեն կառավարությանը: Գործարարները սովորաբար պետք է իրենց վաստակած գումարի որոշակի տոկոսը վճարեն կառավարությանը: Սա կարող է դժվար լինել նոր ընկերությունների համար, քանի որ նրանց փողի մեծ մասն անհրաժեշտ է իրենց բիզնեսը զարգացնելու համար: Սա խանգարում էր բազմաթիվ պոտենցիալ ձեռնարկատերերի նույնիսկ փորձել:

Խնդիրը լուծելու համար կառավարությունը 2005թ.-ին ներդրեց Ստարտափների հարկային արտոնություն (Startup Tax Exemption, SUTE) սխեման՝ օգնելու նոր բիզնեսներին և քչացնելով նրանց հարկերը։ SUTE սխեման օգնեց բիզնես սկսելն ավելի մատչելի դարձնել: Առաջին 3 տարիների ընթացքում ստարտափները հարկ չեն վճարում իրենց առաջին 100,000 սինգապուրյան դոլար եկամտի համար: Հաջորդ 200,000 դոլար-ի համար նրանք վճարում են սովորական հարկի միայն կեսը: Սա նոր ընկերություններին ավելի շատ գումար է տալիս իրենց բիզնեսում վերաներդրումներ անելու համար՝ լինի դա աշխատակիցներ վարձելու, արտադրանքի մշակման կամ գործունեության ընդլայնման համար:

Բացի հարկային արտոնություններից, Սինգապուրն առաջարկում է ընկերությունների զարգացման դրամաշնորհեր, ֆինանսավորում, մենթորություն և ռեսուրսներ: Այս ջանքերը Սինգապուրը դարձրել են հանրաճանաչ վայր ամբողջ աշխարհից ձեռնարկատերերի համար, քանի որ այնտեղ ընկերություններ հիմնելը ավելի հեշտ է: Աջակցության այս համակարգը նպաստել է ավելի շատ աշխատատեղերի ստեղծմանը և խթանել տնտեսությունը:

2013 թվականի ապրիլին Օրսոլա դե Կաստրոն և Քերի Սոմերսը նստած էին իրենց տներում և սարսափելով կարդում էին Rana Plaza-ի գործարանի փլուզման մասին լուրերը: Բանգլադեշում փլուզման հետևանքով զոհվել է ավելի քան 1100 կարի աշխատող և վիրավորվել հազարավոր մարդիկ: Տուժածների մեծ մասը հագուստ էր պատրաստում հայտնի նորաձեւության ընկերությունների համար։ Շենքը հայտարարվել էր ոչ անվտանգ, տեսանելի ճաքերով, սակայն աշխատողներին ստիպողաբար ներս էին տարել աշխատելու, որպեսզի բավարարեն արագ նորաձևության պահանջները: Օրսոլայի և Քերիի համար, այս իրադարձությունը բացահայտեց նորաձևության մութ կողմը՝ էժան ու արագ հագուստը արտադրվում է մարդկային կյանքի գնով: Նրանք գիտեին, որ անհրաժեշտ է քայլեր ձեռնարկել: Այս աղետից դրդված՝ Օրսոլան և Քերին հիմնեցին Fashion Revolution-ը, մի շարժում, որի նպատակն էր վերափոխել արդյունաբերությունը՝ այն դարձնելով ավելի թափանցիկ, էթիկական և կայուն:

Հասկանալու համար, թե ինչի դեմ էին նրանք պայքարում, արի նայենք, թե ինչպես է աշխատում համաշխարհային տնտեսությունը:

Կապիտալիզմում ընկերությունները փորձում են հնարավորինս շատ շահույթ ստանալ: Դա անելու համար նրանք հաճախ կրճատում են ծախսերը, հատկապես արտադրության փուլում: Այստեղ է գալիս գլոբալիզացիան. ընկերությունները հագուստ են արտադրում այնպիսի երկրներում, ինչպիսին է Բանգլադեշը, որտեղ աշխատուժն ավելի էժան է: Սա ստեղծում է գլոբալ շղթա, որտեղ հագուստի տարբեր մասերը գալիս են տարբեր երկրներից, իսկ աղքատ երկրներում աշխատողներն ավելի քիչ են վարձատրվում դրանք իրար կարելու համար: Նպատակը հագուստ պատրաստելն է հնարավորինս էժան և արագ՝ փոփոխվող թրենդերի հետևից հասցնելու համար: Եվ դրա պատճառով գրեթե միշտ այս երկներում աշխատողները տուժում են։

Fashion Revolution-ը հիմնելուց հետո Օրսոլան և Քերին ծրագիր ստեղծեցին՝ փոխելու նորաձևության արդյունաբերությունը: Նրանք պարզապես չէին ցանկանում բարձրացնել իրազեկությունը, նրանք ցանկանում էին իրական, կառուցվածքային գործողություններ՝ բրենդներին պատասխանատվության ենթարկելու համար:

Նրանց հիմնական գործիքներից մեկը Նորաձևության թափանցիկության ինդեքսն է, որը դասակարգում է ապրանքանիշերը՝ հիմնվելով այն բանի վրա, թե որքան բաց են նրանք այն հարցում, թե որտեղից են իրենց հագուստները և ինչպես են վերաբերվում նրանց աշխատողներին: Այս պրակտիկաների վրա լույս սփռելով՝ նրանք բրենդներին մղում են ավելի թափանցիկ լինել: Նրանք նաև մեկնարկեցին #WhoMadeMyClothes արշավը՝ խրախուսելով մարդկանց բրենդներից ուղղակիորեն հարցնել իրենց հագուստները պատրաստող մարդկանց մասին: Սա օգնում է ճնշում գործադրել ընկերությունների վրա՝ ապահովելու արդար աշխատանքային պրակտիկա:

Բայց Fashion Revolution-ն ավելի հեռուն է գնում: Նրանք աշխատում են կառավարությունների հետ և առաջարկում օրենքներ, որոնք պաշտպանում են աշխատողներին ոչ անվտանգ պայմաններից: Fashion Revolution-ի գլխավոր ձեռքբերումներից մեկը Բանգլադեշում հրդեհային և շենքերի անվտանգության մասին համաձայնագիրն էր: Այս իրավաբանորեն պարտադիր համաձայնագիրը բարելավել է անվտանգության չափանիշները ավելի քան 2000 գործարաններում՝ պաշտպանելով միլիոնավոր աշխատողների անապահով պայմաններից, որոնք հանգեցրել են Rana Plaza-ի աղետին:

Fashion Revolution-ը ավելին է, քան պարզապես ակտիվիստական ​​խումբ։ Նրանք գիտակցում են որ միայն խնդրի մասին աղաղակելով արդյունքի չեն հասնի, և իրենց ուժը դնում են լուծումներ առաջարկելու վրա: Մարկանց տեղեկացվածությունից մինչև իրավական բարեփոխումներ, այն վերածում է նորաձևությունը ավելի էթիկական, հաշվետու ոլորտի: