Ընթերցանյութ 4:Սնունդ և Սննդային թափոններ
Ողջո՜ւյն, այսօրվա նյութը բաղկացած է 2 մասից և պատասխանում է 2 հարցի՝
1․ Որտեղի՞ց է գալիս սնունը։

Կարդալու ժամանակը՝ 20 րոպե
2․ Ի՞նչ է պետք անել սննդային թափոնների հետ։

Կարդալու ժամանակը՝ 20 րոպե
Ինչպես հիշում ես, մենք կարող ենք քաղաքներում աճեցնել և օգտագործել մեր աճեցրած ուտելիքը։ Սակայն այսօր սննդի մեծ մասը գալիս է քաղաքներ, այլ ոչ թե արտարդրվում այնտեղ։ Արի՛ հասկանանք՝ որտեղից։
Պատկերացրու՝ դու ֆերմեր ես, որը պայմանագիր է կնքել Երևանում 20 ռեստորանների և սուպերմարկետների հետ և պետք է նրանց մատակարարես բանջարեղեն։ Մի քանի տարի անց քո ֆերման դառնում է անբերրի։ Ի՞նչ ես կարծում, ո՞րն է կատարվածի պատճառը։
Արի մի պահ կանգ առնենք և կարդալուց առաջ մտածենք։ Դա կօգնի կենտրոնացնել մտքերը։
Մոնոկուլտուրան՝ մի տեսակի մթերքի/արտադրանքի աճեցումը մեկ տարածքի վրա, ակտիվորեն նպաստում է հողի որակի դեգրադացմանը, քանի որ կիրառում է շատ ջուր, քիմիական նյութեր, և մեքենայացում։ Պերմակուլտուրան, որին ծանոթացանք նաև նախորդ նյութի մեջ, ի տարբերություն մոնոկուլտուրայի, թույլ կտա նույն հողատարածքի վրա անսահմանափակ աշխատել և սնունդ արտադրել։ Պերմակուլտուրան այն է, երբ պլանավորում ես տարածքի ձևավորումը բնության հետ համահունչ. տնկում ես բույսերի տեսակներ, որոնք միմյանց օգնում են և աճում ինքնուրույն, խնայում ես ջուրը և այլ ռեսուրսներ՝ դիզայնի միջոցով, քիմիական նյութեր չես օգտագործվում, և այլն:
1

Կցված նկարում տեսնում եք պերմակուլտուրայի համակարգի քարտեզի օրինակ։ Բազմազան է, չէ՞։ Արի հասկանանք՝ ինչն է, որտեղ, և ինչու։
Մենք լանջի բարձր մասում տեղադրում ենք հավաբունը և բադերին: Հողատարածքի թեքության պատճառով նրանց արտաթորանքները կհայտնվեն ներքևում՝ ծառերի գոտում և այդպիսով կդառնան բնական պարարտանյութ դրանց համար: Ջերմոցը, որը տան հետևի մասում է, կդառնա նոր բույսերի աճեցման վայրը և կծառայի նաև որպես ջեռուցիչ։ Քանի որ սա ջերմոց է, այն իր մեջ ջերմություն է պահում։ Եվ ձմռանը կարող է տաքացնել տունը՝ այն էլեկտրաէներգիայից քիչ կախված դարձնելով։ Ջրային ավազանները (4-ի մոտ) և անձրևաջերը կօգնեն ոռոգել տարածքը։ Պտղատու ծառերն ու ընկուզենիները տեղակայված են հողատարածքի ստորին հատվածում, հետևաբար դրանք առավելագույն քանակի ջուր են ստանում հողատարածքի այդ նույն թեքության հաշվին։ Եվ այս ամենը միայն մի փոքրիկ մասն է ամբողջ կայուն համակարգի։

2
3
Իսկ ինչո՞վ են տարբերվում օրգանական գյուղատնտեսությունն ու պերմակուլտուրան:
Զարմանալիորեն, շատ օրգանական համակարգեր նույնպես աճում են մոնոկուլտուրայով, ինչպես օրինակ ելակի օրգանական սերտիֆիկացված դաշտերը: Օրգանական սերտիֆիկացումը միայն հավաստում է, որ օգտագործվող պարարտանյութերն ու թունաքիմիկատները վնասակար չեն մարդկանց համար՝ ի տարբերություն ավանդական գյուղատնտեսության: Սակայն, օրգանական սերտիֆիկացված սննդամթերքի արտադրությունը կարող է նույնքան վնաս պատճառել հողին և շրջակա միջավայրին:
Ի՞նչ ես կարծում, ինչպե՞ս կարելի է սուպերմարկետներում օրգանական գյուղատնտեսության հայեցակարգով աճեցված մթերքները տարբերակել այլ մթերքներից:
Արի մի պահ կանգ առնենք և կարդալուց առաջ մտածենք։ Դա կօգնի կենտրոնացնել մտքերը։
Օրգանիկ մթերքների վրա հաճախ փակցված են լոգոներ, որոնցից ամենատարածվածները սրանք են։

1․ Agriculture Biologique՝ Ֆրանսիական սերտիֆիկատ,
2․ Green background with white stars՝ ԵՄ,
3․ USDA Organic ՝ Ամերիկյան։

Գնորդների համար սա նշան է, որ այս ապրանքն առավել անվտանգ է։ Այսօր այս տարբերանշանը սովորական է դարձել։ Կան կազմակերպություններ, որոնք ստուգում են ֆերմաները և վերջիններիս հավաստագրեր տրամադրում։

Արտադրանքի հանդեպ գնորդի մոտ համակրանք առաջացնելու համար կազմակերպությունները հաճախ փորձում են չսերտիֆիկացված արտադրանքը ներկայացնել իբրև օրգանիկ սնունդ։ Այսպիսի մանիպուլացիոն հնարքները Գրինվոշինգի օրինակներ են։
Ամեն ինչ սկսվեց 1939 թվականին, երբ գիտնական Փոլ Միլլերը սկսեց ակտիվորեն տարածել իր կողմից ստեղծված DDT (Դիքլորդիֆենիլտրիքլորէթան) անվանմամբ ինսեկտիցիդը (քիմիական նյութ, որը սպանում է միջատներին): Այդ ժամանակ դրանք ցողում էին ամերիկացի զինվորների վրա՝ վերջիններիս մալարիայից և տիզերից ազատելու նպատակով, ապա նաև կիրառում էին դաշտերում՝ միջատներին վերցանելու համար: Հետագայում պարզվեց, որ դա բացասական ազդեցություն է ունեցել զինվորների առողջության վրա: Սա արդյունքում բնապահպան գիտնականները սկսեցին ակտիվ շարժումներ բարձրացնել քիմիկատների դեմ:

Սկսեցին բացվել մասնագիտացված ինստիտուտներ։ Առաջիններից էր 1973 թվականին Շվեյցարիայում բացված օրգանիկ գյուղատնտեսության հետազոտությունների ինստիտուտը: Սրան հետագայում հաջորդեց 1978 թվականին Ֆրանսիայում ստեղծված Օրգանիկ ֆերմերների ազգային ֆեդերացիան, իսկ 1983-ին Ավստրիան դարձավ առաջին երկիրը, որն օրենսդրությամբ սահմանեց օրգանիկ գյուղատնտեսությունը:
Ահա այսպես, Եվրոպան մեկ տասնամյակից մի փոքր ավել ժամանակահատվածում ներդաշնակորեն եկավ նրան, որ այժմ մենք կարող ենք գնալ ցանկացած սուպերմարկետ և տեսնել այդ սերտիֆիկատներն ու գնել առանց քիմիկատների աճեցված արտադրանք։

1
2
Agriculture Biologique՝ Ֆրանսիական սերտիֆիկատ
USDA Organic ՝ Ամերիկյան սերտիֆիկատ
Green background with white stars՝ ԵՄ սերտիֆիկատ
Արդյունաբերական անասնաբուծությունը միջինում պատասխանատու է ջերմոցային գազերի արտանետումների 15 տոկոսի համար, որոնք ազդում են կլիմայի փոփոխության վրա։ Այն հսկայական ծավալի ու բազմազանության ռեսուրսներ է պահանջում՝ ջուր, տարածք, էներգիա, ինչպես նաև սերմեր, քիմիկատներ, պարարտանյութեր և հող՝ կենդանիներին սնունդով ապահովելու համար։ Ավելին, կովերի մեծ խմբերը ինքնին նպաստում են երկրագնդի ջերմաստիճանի բարձրացմանը։ Ըստ ՄԱԿ-ի՝ լիովին զարգացած կովը կարող է ամեն օր արտանետել մինչև 500 լիտր մեթան, որը ջերմոցային գազ է և ազդում է կլիմայի տաքացման վրա։ Այդ իսկ պատճառով մարդիկ մտածել են տարբեր այլընտրանքներ, որոնցից են բուսական հիմքով միսը և բջջային միսը։ Առաջինը դեպքում գտնում են մսի բաղադիչների բուսական փոխարինիչները և միացնում իրար՝ 3D տպիչների միջոցով։ Երկրորդի դեպքում անցավ եղանակով կովից ցողունային բջիջ է վերցվում և բազմացվում։ Սինգապուրում արդեն տպված միսը կարելի է վաճառել պետական մակարդակով, իսկ ԱՄՆ-ում քայլեր կան այդ ուղղությամբ։


Ուզում եմ կարդալ ավելին
Էսշար Բեն Շիտրիտը և Ադամ Լահավը 2018 թվականին հիմնում են Redefine Meat-ը՝ առաջին խոշոր կազմակերպության, որը զբաղվում է 3D տպիչներով բուսական սթեյքի արտադրությամբ: Էսշարը, որը այսօր կազմակերպության գործադիր տնօրենն է, ընտանիք կազմելուց և երեխաներ ունենալուց հետո սկսել է ավելի ուշադիր լինել սննդակարգի հանդեպ ու հրաժարվել է կենդանական միս ուտելուց, չնայած նրան, որ միս ուտել շատ է սիրում։ Այդ ժամանակ նա ուներ լավ աշխատանք, աշխատում էր որպես արտադրանքի մենեջեր բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում։ Անկախ այս ամենից նա ռիսկի է դիմել, թողել աշխատանքը, և փորձել խորանալ 3D տպիչով մսի հնարավոր ստացման մեջ։ 2018-ին նա Ադամի հետ ստեղծել են աշխարհում առաջին բուսական սթեյքը։ 2021-ին առաջին անգամ առևտրայնացրել են իրենց արտադրանքը և տարածվել Եվրոպայում։ Այժմ շարունակ ստեղծում են սթեյքի բազմատեսակ համեր։
Դիդիեր Թուբիան սննդային ինժեներ է և կենսաբան, որը մոտ 40 արտոնագրված նորարարության համահեղինակ է: Անելով խորը ուսումնասիրություններ՝ նա սկսում է անհանգստանալ մսամթերքների գլոբալ ազդեցության մասին և ձգտում իր աշխատանքով ստեղծել ավելի ճկուն և կայուն գլոբալ պարենային համակարգ և հնարավորություն ընձեռնել ավելի շատ մարդկանց՝ ներառյալ ներկայիս սննդամթերք արտադրողներին։ Այսպիսով՝ նա 2016 թվականին հիմնում է Aleph Farms-ը՝ բջջային միս արատադրող կազմակերպությունը։ Aleph Farms-ը առանձնանում է թե՛ իր տեխնոլոգիայով, թե՛ մոտեցմամբ․ այն աշխատում է մեծ ծավալի մսի (whole cut meat, օր․՝ սթեյք) արտադրության վրա և ոչ թե այլ բաղադրիչների հետ մատակարարվող մսի (ground meat, օր․՝ բուրգերի միս)։ Իր աշխատանքի շնորհիվ ընկերությունը փորձում է ապահովել մսի հասանելիությունը անասնապահության համար անբարենպաստ տարածքներում:

1
2
Եվ իրոք, 3D տպիչով ստացված միսը ունի շատ առավելություններ`
  • Aleph Farms-ը 2022-ի վերջին հրատարակել է իր առաջին զեկույցը, որում նշում է, որ բջջային միսը հանգեցրել է հողատարածքի օգտագործման 90%, ածխածնային հետքի 92%, իսկ օդի ախտոտվածության 94% կրճատմանը
  • Նրանց ասելով՝ կերի փոխակերպումը (feed conversion) 5,5 անգամ ավելի արդյունավետ է խոտից-միս, և 36 անգամ ավելի արդյունավետ՝ հացահատիկից-միս շղթաներից։ Այսինքն մուտքագրվող ռեսուրսը ավելի արդյունավետ է վերջնարդյունք բերում։
  • Մսի տպումը ոչ միայն բարենպաստ է շրջակա միջավայրի համար, այլև տնտեսության (քիչ ծախս՝ մեծ արտադրություն), սոցիումի (հասանելիություն՝ անհասանելի վայրերում) և նույնիսկ անհատի սննդակարգի համար (կազմակերպությունը պնդում է, որ իրենց արտադրանքը համապատասխանում է սննդի անվտանգության բոլոր չափանիշներին)։

Հիմնական թերությունները, որոնց մասին քիչ է խոսվում`
  • Մշակովի մսի արտադրությունը պահանջում է զգալի էներգիայի ներդրում, որտեղ հանածո վառելիքի օգտագործումը կարող է խնդիր լինել։ Հետևաբար մսի արտադրությունը կարող է երկարաժամկետ հեռանկարում առաջացնել CO2 արտանետումների խնդրահարույց մակարդակներ։
  • Նույնիսկ խոշոր ձեռնարկությունում մասշտաբային արտադրության դեպքում, մշակված միսը կարող է արժենալ 63 դոլար մեկ կիլոգրամի համար, ինչը թանկ է։
  • Կենդանական մսի հետ համեմատած տարբերություն կա գույնի, բույրի, համի, բերանի զգացողության, հյուսվածքի և սննդային հատկությունների առումով։
  • Բուսական միսը կարող է պարունակել ավելի մեծ քանակությամբ նատրիում, քան կենդանական միսը։ Բուսական փաթեթավորված մսի շատ տեսակներ պարունակում են ավելացված շաքարավազ, զտված յուղ, դեքստրոզա կամ փոփոխված եգիպտացորենի օսլա: Բուրավետիչները, գունանյութերը, հիդրոգենացված ճարպերը նույնպես բացասական ազդեցություն կարող են ունենալ աղիների միկրոբիոմայի վրա, մեծացնել քրոնիկ, սրտանոթային հիվանդությունների, նաև քաղցկեղի ռիսկը։
  • Միաժամանակ պակասում են կարևոր վիտամիններ և հանքանյութեր (B12, երկաթ, վիտամին D): Նաև, բուսական սպիտակուցների բաղադրությունը ճիշտ նույնը չէ, ինչ կենդանական սպիտակուցինը։
3
4
Մսի ստացումը լաբորատորիայում
Ցավոք, ո՛չ բուսական հիմքից ստացվող մսերը, ո՛չ լաբորատորիայում աճեցվածները և ո՛չ էլ անգամ միջատներն ու ջրիմուռները այժմ կատարելապես չեն կարող փոխարինել կենդանական մսին։

Մինչ մեծահասակներին շաբաթական ընդամենը 150-200 գրամ միս է պետք, դեռահասները կարող են այդ չափաբաժնով սնվել ամեն օր։ Սպիտակուցային սնունդը արագացնում է մկանների աճը, պնդացնում դրանք ու օգնում այրել ավելորդ ճարպերը։ Պետք է ուտել եփած, շոգեխաշած, ջեռոցում եփած կամ ծայրահեղ դեպքում՝ տապակած միս։

Ուզում եմ կարդալ ավելին

✅Այո՜, դու ավարտեցիր մաս 1-ը 🎉

Արի՛ մտածենք՝ ինչպես կարող են ռեստորնները դառնալ առավել կայուն։
Արի մի պահ կանգ առնենք և կարդալուց առաջ մտածենք։ Դա կօգնի կենտրոնացնել մտքերը։
Ինչպես բոլոր բիզնեսները, ռեստորանները նույնպես այսօր պետք է ձգտեն լինել կայուն։ Այս նպատակով դեռևս 2008 թվականին 4 աշխարհահռչակ շեֆ-խոհարարների կողմից ստեղծվել է կայուն ռեստորանների ասոցիացիան (Sustainable Restaurant Association)։ Ասոցիացիայի նպատակն է հստակ խաչմերուկ ստեղծել հյուրընկալության ոլորտի և սննդի կայունության շարժման միջև: 50 հիմնադիր ռեստորանների թիվը ասյօր մեծանում է, և ոգեշնչում կայուն մրցակցություն՝ ավելի կայուն լինելու։ Այդ ռեստորաններից մեկը Azurmendi ռեստորանն է իսպանական Լարրաբեցու (Larrabetzu) քաղաքում։

Էնեկո Աթխա Ազուրմենդին իսպանացի շեֆ-խոհարար է, որը կայունությունը համարում է իր կյանքի փիլիսոփայության մաս, և իր իսկ ռեստորանը՝ Azurmendi-ն, կառուցել է և կառավարում է կայունության ստանդարտներով։
Լարրաբեցուում գտնվող ռեստորանը՝
• օգտագործում է արևի լույսը՝ արհեստական լույսի սպառումը նվազեցնելու համար,
• վերահսկում է ջերմաստիճանը և օդափոխությունը՝ օդորակման կարիքը նվազեցնելու համար,
• արտադրում է վերականգնվող էներգիա՝ ռեստորանի կարիքների մի մասը հոգալու համար,
• արտադրում է բանջարեղենի և համեմունքների մի մասը, որն օգտագործում է խոհանոցում,
• վերաօգտագործում է անձրևաջրերը՝ այգու, ջերմոցների, և զուգարանների համար։
1
Ի՞նչ ես կարծում, մրգերի ու բանջարեղենի թափոնը ինչպե՞ս կարող է վնաս տալ շրջակա միջավայրին։
Արի մի պահ կանգ առնենք և կարդալուց առաջ մտածենք։ Դա կօգնի կենտրոնացնել մտքերը։
Ցավոք, չվաճառված հացաբուլկեղենի մեծ մասը, ռեստորանների ու սրճարանների պատրաստի սնունդը (սննդի շուրջ 1/3-ը) օրվա վերջում պարզապես դեն է նետվում։ Այս խնդիրը կոչվում է սննդի վատնում (food waste):

Ենթադրվում է, որ աշխարհում ամեն տարի 1.3 միլիարդ տոննա սնունդ է դեն նետվում։
Երբ ուտելիքը հատուկ պայմաններում դրվում է հողի մեջ՝ այն սկսում է քայքայվել և դառնալ պարարտանյութ։ Բայց երբ ուղղակիորեն դեն ենք նետում, այն սեղմվում է անաէրոբ (առանց թթվածնի) պայմաններում այլ թափոնների հետ և չի կարող նորմալ քայքայվել, ուստի փոխարենը սկսում է ջերմոցային գազեր արտանետել։ Այն հատկապեսարտանետում է մեթան, որը ջերմոցային գազ է։ Խնդիրն այն է, որ եթե անգամ կույտի վրա նոր թափոն չավելացվի, այս գազը տասը տարի շարունակ կշարունակվի անջատվել։

Մեթանը վտանգավոր է, քանի որ, ինչպես օրինակ՝ ածխաթթու գազը, այն նպաստում է գլոբալ տաքացմանը։ Ստեղծելով փակ ցիկլ՝ բարձր ջերմաստիճանն էլ իր հերթին արագացնում է մեթանի անջատման գործընթացը։

Սննդի թափոններից խուսափելը բարդ չէ։ Իսկ վատնելով սնունդը՝ մենք վատնում ենք այն բոլոր ռեսուրսները, որոնք օգտագործվել են այն աճեցնելու ու պատրաստելու համար։
2013թ․-ին Ջեյմի Քրամին հրավիրված էր մեծ տոնախմբության, որի համար գնվել էր ահռելի ծավալի սնունդ և վերջում չսպառվելու պատճառով դեն նետվել։ Սա խորապես մտահոգել էր Ջեյմիին, որը վստահ էր, որ սննդի հետ այդպես վարվելն անմիտ է։ Տեսնելով կատարվածը, նա անում է ուսումնասիրություններ, ոգեշնչվում և 2015 թվականին այլ համահիմնադիրների հետ ստեղծում Too Good To Go կազմակերպությունը։ Նրանք թողարկում են հեռախոսային հավելված (app), որտեղ օրվա վերջում ռեստորանները կարող են զեղչով վաճառել օրվա ընթացքում չվաճառված սնունդը։
Ցանկացած մարդ կարող է բացել հավելվածը, գտնել իրեն մոտ գտնվող ռեստորանները և գնալ ու գնել այդ սնունդը զեղչով։
Too Good To Go հարթակը այնքան հայտնի է դարձել, որ հիմա գործում է 15-ից ավելի երկրներում։ Ընդամենը չորս տարում նրանք ստացել են 18 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ներդրումներ։ Հիմա հարթակն ունի 90 միլիոնից ավել օգտատեր։ Ըստ նրանց հաշվարկների՝ իրենք խնայել են ավելի քան 300 միլիոն ճաշ։ Այժմ ծրագիրը գործում է ամենուր՝ ռեստորաններում, ճաշարաններում, խանութներում, հյուրանոցներում։

1
2
  • 15-ից ավելի երկիր

  • Մոտ 90 մլն օգտատեր

  • 155 հազարից ավել ռեստորան
Երևանում կան նմանատիպ մասնավոր նախաձեռնություններ. Tavern Yerevan (Pandok), Lavash, Sherep ռեստորանները սնունդն ուղարկում են գյուղատնտեսներին՝ անասունների համար, իսկ մրգերն ու բանջարեղենն օգտագործում են ջեմերի և տոմատի մածուկի պատրաստման համար։
Winnow նախաձեռնության համահինադիր Մարք Զորնսը խոհանոցով հետաքրքրվել է դեռևս 6 տարեկանից։ Կարիերայի ընթացքում տարիներ շարունակ աշխատել է սննդի ոլորտում, ուսումնասիրել, թե բիզնեսներն ու բնությունը ինչպես կարող են զուգակցվել, ու ինչպես ինքն է նշում, ձեռք բերել խորը հարգանք սննդի հանդեպ։ Հասկանալով, որ սննդի թափոնների խնդիրը գնալով բարդանում է, իսկ սնունդ մատակարարող բիզնեսները մնում են անտարբեր՝ Մարքը Քեվին Դաֆիի հետ ստեղծել է Winnow ստարտափը։
1
Ռեստորաններում, հյուրանոցներում ու ճաշարաններում աղբամանների վերևում տեղադրվում են տեսախցիկներ։ Տեսախցիկը նկարում է թափվող սնունդը, վերլուծում է այն մեքենայացված ուսուցման միջոցով և հաշվում, թե այն ինչ կարժենար։ Ամսվա վերջում համակարգը տրամադրում է հաշիվ,
թե որքան գումար է դեն նետվել սննդի տեսքով։ Սա գործարարներին շատ է մոտիվացնում։
2
Winnow համակարգն արդեն օգտագործվում է շատ հայտնի ռեստորանների և հյուրանոցների կողմից։ Սրանցից մեկն է Բանգկոկի կենտրոնում գտնվող հինգ աստղանի Sofitel Bangkok հյուրանոցը։ Հյուրանոցի թիմը ցանկանում էր կրճատել ֆուրշետներից/շվեդական սեղաններից հետո հավաքվող սննդային մնացորդը։ Այսպես՝ նրանց մոտ տեղադրեցին Winnow համակարգը ու հաշվեցին, թե որքան սնունդ են դեն նետում։ Հասկացան, թե ինչ քանակությամբ պետք է պատրաստել սնունդ և կես տարվա ընթացքում տնտեսեցին 60 հազար ԱՄՆ դոլար։
3
Ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչ կարող են անել սուպերմարկետները սննդի թափոնները քչացնելու համար։
Արի մի պահ կանգ առնենք և կարդալուց առաջ մտածենք։ Դա կօգնի կենտրոնացնել մտքերը։
2017թ․-ին հրեա գործարար Օդեդ Օմերը, որը այդ ժամանակ արդեն փորձ ուներ բազում այլ բիզնեսների մանրածախ բիզնեսի կառավարման և բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում, որոշեց հենց այդ տեխնոլոգիաներով լուծել սննդի՝ մանրածախ բիզնեսի ամենամեծ խնդիրներից մեկը՝ թափոնների խնդիրը։ Ինչպես ասում է Օդեդը, այդ թափոնները առաջանում են սննդի արտադրության յուրաքանչյուր փուլից մինչև բուն վաճառքը, իսկ դրանց մեծ մասը ուղղակի ուտելիք է, որի պիտանելիության ժամկետը անցել է, և որը դեռ չի վաճառվել։ Ինչպե՞ս քչացնել այդ ուտելիքի քանակը։
Այս խնդիրը լուծելու համար Օդեդը իր գործընկերների հետ հիմնեց Wasteless-ը։ Wasteless մեքենայական ուսուցման միջոցով վերլուծում է մթերքի պահպանման ժամկետն ու գնորդին առաջարկում տարբեր գներ՝ պահպանման ժամկետից կախված։ Ինչքան մոտ է պահպանման ժամկետի ավարտը, այնքան գինը ցածր է։ Այսպիսով՝ գնորդին տրվում է զեղչ, եթե նա այդ պահին գնի մթերքը, իսկ սուպերմարկետը ստիպված չի լինում այն դեն նետել։
Այսօր Wasteless-ը օգտագործող սուպերմարկետները գրանցել են 50% տոկոս սննդային թափոնի նվազում և 20% եկամուտի աճ։
1
2
Տանը ստեղծվող սննդի թափոնների հարցը գրավել է Climate
Uturn-ի շրջանավարտներից Ալլայի ուշադրությունը։ Խնդիրը լուծելու համար նա ստեղծել է տնային կոմպոստերներ։ Կոմպոստերում կան կալիֆորնիական կարմիր որդեր, որոնք ամեն օր ուտում են իրենց զանգվածի կեսին հավասար օրգանական մնացորդներ։ Կոմպոստերի մեջ տեղադրվում են սննդի կամ ցանկացած այլ օրգանական մնացորդներ (գարդոն, տերև, թուղթ և այլն), իսկ որդերը դրանք քայքայում ու վերածում են վերմիկոմպոստի։ Ստացվող կենսահումուսը կարելի է օգտագործել հողը պարարտացնելու համար։
Վերմիֆերման անհոտ է և ունի տնային կահույքի տեսք։ Այն բաղկացած է 3 հարկից․ առաջին հարկում թափվում է կոմպոստից անջատված հեղուկը (որով կարելի է ջրել բույսերը), իսկ երկրորդ և երրորդ հարկերում գտնվում են սննդի մնացորդները, որդերն ու ստացվող կենսահումուսը։
«(Waste) Sharing Is Caring» կարգախոսով՝ ShareWaste կազմակերպությունը մեկ այլ հետաքրքիր լուծում է առաջարկում տան թափոնների խնդրին։ Ծրագրային ապահովման մենեջեր Թոմը համոզված է, որ մարդիկ պետք է ամեն վայր թողնեն ավելի լավ վիճակում, քան այն իրենց հայտնվելուց առաջ էր: Նույնիսկ եթե այդ վայրը մի մոլորակ է: Նա պատասխանատու է ShareWaste հարթակի տեխնիկական մասի համար։ Էլին Թոմի կինն է, թիմի երկրորդ անդամը։ Էլին շատ ժամանակ է ծախսել մտածելով, թե կյանքում ինչն արժեքներ են իր համար կարևոր և ShareWaste-ը համապատասխանում է այդ բոլոր արժեքներին: Էլին սիրում է ուսումնասիրել բնության հրաշալիքները և քիչ անցած ուղիները, զրոյից բաներ ստեղծել և օգնել այլ մարդկանց հասնել հաջողության:
ShareWaste-ը կապում է այն մարդկանց, որոնք ցանկանում են վերամշակել իրենց սննդի մնացորդները և այլ օրգանական նյութեր այն մարդկանց հետ, որոնք արդեն կոմպոստ են պատրաստում, որդեր բուծում վերջինիս համար, կամ գյուղատնտեսական կենդանիներ պահում: Կայքից օգտվելը պարզ է. գրանցվել, փնտրել մոտակա հյուրընկալին, կարդալ մանրամասները և ուղարկել հաղորդագրություն։ Նույն կերպ հավելվածում կարելի է հյուրընկալող դառնալու հայտ ներկայացնել։ Կանբերայից Էմման պատմում է, թե ինչպես է կոմպոստի սեփականատեր Ջուլին 6 ամիսների ընթացքում նրանից ամեն շաբաթ անտրտունջ ընդունել մոտ 60 լիտր խոհանոցային մնացորդ, և որ դեռ շարունակում է ընդունել: Ծրագրի հյուրընկալների մեջ կան նաև համայնքային այգիներ։
1
2
Առողջ Ափսեի Սկզբունքը
50% Բանջարեղեն և միրգ
25% բուսական, կենդանական սպիտակուց
Նախընտրելի խմիչքը՝ ջուր
25% Ամբողջահատիկ սննդատեսակ
Բազմազան սնունդ ուտելը շատ կարևոր է։ Գոյություն ունի առողջ ափսեի գաղափարը. կեսը՝ բանջարեղեն, քառորդը՝ բուսական ու կենդանական սպիտակուց, քառորդը՝ ամբողջահատիկ ձավարեղեն։ Աշխատի՛ր շաբաթվա ընթացքում օգտագործել 30-50 տարբեր բուսական բաղադրիչներ։ Այսպիսի բազմատեսակ սնունդը կխթանի քո աղիներում օգտակար մանրէների աճը։ Այժմ շատ հետազոտություններ կան, որ այդ մանրէները կարծես մեր երկրորդ ուղեղը լինեն, նույնիսկ մեր տրամադրության վրա կարող են ազդել։
Եթե որոշես որևէ սննդակարգի հետևել, ընտրի՛ր միջերկրածովային սննդակարգը. նույնիսկ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն այն ներառել է մարդկության ոչ նյութական ժառանգության ցուցակում։ Այդպիսի սննդակարգի կարող ես հետևել ամբողջ կյանքի ընթացքում։
1
2
Կարևորը

Սնվի՛ր գիտակցաբար
Սնվի՛ր մտերիմ մարդկանց հետ
Հաճախ պատրաստի՛ր ինքդ
Ուշադի՛ր կարդա մթերքների պիտակները
Կրճատի՛ր շաքարի, աղի և հագեցած ճարպերի քանակությունը
Այսօր ծանոթացանք բազում մարդկանց, ովքեր տարբեր ընկերություններ են ստեղծել։ Ի՞նչն է նրանց միավորում։

✅Հիմա դու արեն գիտես ամբողջ նյութը։ Ապրե՜ս🥳

Made on
Tilda